EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing en wordt toegepast bij mensen die blijvend last ondervinden van schokkende ervaringen (posttraumatische stress-stoornis). Het is een effectieve, kortdurende behandeling die in de laatste jaren in populariteit is toegenomen.

Bij EMDR probeert de patiënt(e), met behulp van de behandelaar, de traumatische ervaring zo goed mogelijk voor de geest te halen. Ook wordt er uitgezocht welke gedachten, gevoelens en lichamelijke reacties naar boven komen wanneer de patiënt(e) de gebeurtenis oproept. Vervolgens zal de behandelaar een afleidende stimulus aanbieden, terwijl de patiënt(e) zich blijft concentreren op het meest schokkende beeld. Dit is meestal door middel van het bewegen van een hand of door een koptelefoon waar afwisselend in het linker- of rechteroor wordt getikt. Meestal ervaart de patiënt(e) aanvankelijk veel heftige gevoelens, beelden, gedachten of lichamelijke reacties. Na verloop van tijd zal de schokkende ervaring haar heftige emotionele lading verliezen of kan de herinnering zelfs vervagen. Vaak gaat dit gepaard met positieve, minder bedreigende inzichten. De patiënt(e) kan hierdoor beter met de herinnering omgaan en zal minder negatieve gevolgen hiervan ervaren.

Gedragstherapie wordt vaak gecombineerd met cognitieve therapie en is een veel gebruikte methode. Het wordt met name gebruikt bij de behandeling van angststoornissen, zoals sociale fobie of een paniekstoornis. Bij deze therapie wordt ervan uitgegaan dat menselijk gedrag aangeleerd is en dat men in staat is dit, met of zonder hulp, te veranderen. Dysfunctioneel gedrag wordt afgeleerd en vervangen door nieuw, gezond gedrag. De behandelaar begeleidt de patiënt(e) hierin door te helpen het dysfunctionele gedrag op te sporen en er alternatieven voor te vinden.
Gedragstherapie kan uit verschillende technieken bestaan. Eén van de meest voorkomende technieken is exposure in vivo, waarbij patiënten stapsgewijs blootgesteld worden aan gevreesde situaties. Bij elke stap zullen na verloop van tijd de angstgevoelens en de daarbij behorende lichamelijke sensaties afnemen. Vaak wordt ook aandacht geschonken aan de cognitieve aspecten, zoals verwachtingen of gedachten. De bedoeling van deze techniek is dat de angst dragelijk wordt voor de patiënt(e) en vermijding hierdoor afneemt of zelfs verdwijnt.

Cognitieve therapie wordt vaak gecombineerd met gedragstherapie en is een veelgebruikte methode die onder meer wordt gebruikt bij angststoornissen en depressies. Het is gebaseerd op het idee dat gedachten, veronderstellingen en overtuigingen een grote invloed hebben op ons gevoel en gedrag.
Het doel van deze therapievorm is om belemmerende, dysfunctionele gedachten (cognities) op te sporen en deze te toetsen op hun geloofwaardigheid en deze vervolgens te vervangen door helpende, functionele gedachten. Bij cognitieve therapie vormt de patiënt(e) samen met de behandelaar een team en probeert zodoende tot nieuwe inzichten te komen.

Cliëntgerichte therapie is een vorm van inzichtgevende therapie. Persoonlijke ontwikkeling staat centraal binnen deze therapievorm, wat vaak meer zelfreflectie en zelfkennis tot gevolg heeft.
Bij cliëntgerichte therapie bepaalt de patiënt(e) de richting van de therapie. Hij of zij gaat met de behandelaar in gesprek over zijn/haar gedachten en gevoelens. Op deze maner worden de problemen onderzocht.
De rol van de behandelaar is het aandachtig luisteren naar datgene wat de patiënt(e) bezighoudt en het helpen bij het uitdrukken van gevoelens en gedachten. Ook zal de behandelaar zijn/haar eigen ideeën over de patiënt(e) en de problemen aan de patiënt(e) voorleggen. Hiermee tracht de therapeut een veilige omgeving voor de patiënt(e) te creëren om zijn/haar gedachten en gevoelens te exploreren en zich te ontwikkelen. De therapeut neemt daarbij een inlevende, accepterende en echte houding aan.
Het uiteindelijke doel van cliëntgerichte therapie is zelfaanvaarding door middel van het ervaren van gedachten en gevoelens van binnenuit. Dit kan uiteindelijk leiden tot een beter uitgebalanceerd leven.

Oplossingsgerichte therapie is een kortdurende en doelgerichte therapie waar het versterken van de autonomie van de patiënt(e) centraal staat. De aandacht gaat hierbij vooral uit naar de oplossingen en niet zozeer naar de problemen. Tijdens deze therapie worden de sterke kanten en hulpbronnen van de patiënt(e) gebruikt om problemen aan te pakken.
Bij oplossingsgerichte therapie is de patiënt(e) de expert. Er wordt vanuit gegaan dat de patiënt(e) zelf de mogelijkheid in zich heeft om de problemen op te lossen en zal zelf op zoek gaan naar deze oplossingen. De behandelaar heeft hierin een sturende rol.

Relatietherapie wordt ingezet wanneer partners tegen problemen aanlopen waar ze zelf niet meer uitkomen. Deze therapie kan op verschillende manieren worden uitgeoefend, maar bestaat doorgaans uit gesprekken waaraan beide partners deelnemen en waarin gezocht wordt naar nieuwe omgangspatronen en betere communicatie. De therapeut neemt veelal een begeleidende of bemiddelende rol aan. Vaak worden er technieken gebruikt uit verschillende therapievormen, zoals gedragstherapie of oplossingsgerichte therapie. Het is echter van belang dat beide partners tijd en energie steken in zichzelf en de relatie om de relatietherapie te laten slagen.

Bij inzichtgevende therapie wordt uitgegaan van het gegeven dat gevoelens en drijfveren van gedrag veelal onbewust zijn. Bij deze therapie wordt gekeken naar welke mechanismen (patronen van gebeurtenissen, gedragingen en gevoelens) de problemen in stand houden. Met regelmaat zullen connecties worden gemaakt tussen het hier-en-nu en ervaringen uit het verleden.
Bij inzichtgevende therapie is de aandacht vooral op de ‘binnenwereld’ van de patiënt(e) gericht. De behandelaar vraagt naar gevoelens en gedachten van de patiënt(e) en spiegelt deze. Dat wil zeggen dat de behandelaar aan de patiënt(e) teruggeeft wat er bij hem of haar wordt gezien, bijvoorbeeld bepaalde emoties of houdingen. Door steeds weer te spiegelen, probeert de behandelaar de patiënt(e) bewust te maken van wat er gebeurt en wat de rol van de patiënt(e) daarin is. Na verloop van tijd wordt de patiënt(e) zich bewust van zijn of haar mechanismen. Wanneer dit bewustzijn is verhoogd, gaan patiënt(e) en behandelaar samen op zoek naar de achtergrond van deze mechanismen. Hierbij wordt vaak teruggekeken naar ervaringen in de kindertijd of ervaringen in relaties. Vervolgens wordt de patiënt(e) aangemoedigd te oefenen met ander gedrag om op die manier de mechanismen te doorbreken.

Psychodynamische psychotherapie richt zich op het betekenis geven aan en ontwikkelen van de innerlijke wereld van de patiënt(e). Door middel van gesprekken wordt geprobeerd de achtergrond en betekenis van de problemen van de patiënt(e) te verhelderen. Samen met de behandelaar probeert de patiënt(e) gedachten, gevoelens en gedragingen te ontdekken die vaak deels onbewust zijn, de oorsprong in het verleden hebben en met regelmaat lijken terug te keren.
Bij psychodynamische psychotherapie staat de relatie tussen patiënt(e) en behandelaar centraal. Deze wordt gebruikt om de relaties met anderen in het verleden en heden te onderzoeken. Naarmate inzichten in deze relaties, als ook de gedachten, gevoelens en gedrag, toenemen, zal de patiënt(e) meer grip op de problematiek ervaren.